Καλλιτέχνες σε εγρήγορση

Από την Αμερική έως την Ινδία και από τη Μέση Ανατολή έως την Καραϊβική, η εξουσία αναγκάζει τους ανήσυχους δημιουργικούς ανθρώπους να βρίσκονται σε συνεχή ετοιμότητα και εγρήγορση.  Ο Ζαν - Λικ Γκοντάρ ανατάραξε τα γαλλικά νερά με την άρνησή του να παρευρεθεί στο Φεστιβάλ των Κανών σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την τοκογλυφική «βοήθεια» των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στην Ελλάδα. Το ίδιο είχε κάνει όταν επρόκειτο να τιμηθεί σε φεστιβάλ κινηματογράφου στο Ισραήλ, επικαλούμενος την κακομεταχείριση των Παλαιστινίων. Και ο ιρλανδός σκηνοθέτης Κεν Λόουτς ανάγκασε το Φεστιβάλ του Εδιμβούργου να επιστρέψει μια ισραηλινή χορηγία, ενώ απέσυρε την ταινία του από το φεστιβάλ της Μελβούρνης που είχε χορηγό την ισραηλινή πρεσβεία.


Ολοι κατά του νόμου 

Στις ΗΠΑ, οι διαμαρτυρίες δεν εστιάζονται μόνο στους πολέμους. Ο Μάικλ Μουρ ανέδειξε με την ταινία Sicko τις τεράστιες τρύπες του συστήματος υγείας. Και τώρα, ένας νέος νόμος για τους μετανάστες στην Αριζόνα, ξεσήκωσε θύελλα και δίχασε την Αμερική.
Η Σακίρα, με καταγωγή από την Κολομβία, τα πήρε στο κρανίο και πήγε στο Φίνιξ για να μεταπείσει τις τοπικές αρχές. Ο Πορτορικανός Ρίκι Μάρτιν, στην απονομή των βραβείων του Billboard για τη μουσική λάτιν, αποθεώθηκε από το ακροατήριο λέγοντας εκτός κειμένου «Αυτός ο νόμος είναι απαράδεκτος. Σταματήστε τις διακρίσεις! Σταματήστε το μίσος! Σταματήστε τον ρατσισμό!» Αλλά και η Λίντα Ρόνσταντ δήλωσε «οι Μεξικανο-αμερικανοί δεν πρέπει να υποκύψουν» και ο Τζο Σατριάνι «εάν ζεις σε πόλεις των συνόρων, αισθάνεσαι ότι βρίσκεσαι σε πολιορκία. Τα τελευταία 15 χρόνια, η διάβρωση των δικαιωμάτων των αμερικανών πολιτών μάς έχει κάνει να ζούμε σε αστυνομικό κράτος».


Πολυάριθμοι καλλιτέχνες του χιπ-χοπ στην Αριζόνα ένωσαν τις φωνές τους με τους Rage against the Machine, Sonic Youth, Massive Attack και άλλους, που μαζεύουν υπογραφές εναντίον του νόμου. Ο Κάρλος Σαντάνα έγραψε τραγούδι για την περίσταση, όπως και ο Γουίλι Νέλσον. Οι Los Lobos, Daryll Hall και John Oates ακύρωσαν τις εμφανίσεις τους στην Αριζόνα, συμμετέχοντας στο μποϊκοτάζ που έχει κηρυχθεί από πολλούς δήμους επειδή ο νόμος επαναφέρει καθεστώς φυλετικών διακρίσεων. Πεποίθηση που μοιράζεται και ο Λευκός Οίκος που πιθανότατα θα προσβάλει συνταγματικά τον νόμο SB1070.
Ενα άλλο μποϊκοτάζ, παγκόσμιο, βρίσκεται σε εξέλιξη εναντίον του Ισραήλ. Μποϊκοτάζ στο εμπόριο, τις επενδύσεις και την κουλτούρα, σαν αυτό που εφαρμόστηκε κατά του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Ενώσεις πανεπιστημιακών και ανώτατα ιδρύματα μποϊκοτάρουν τα ισραηλινά πανεπιστήμια επειδή διαπλέκονται με τον στρατό και στηρίζουν την κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών. Γνωστοί διανοούμενοι (Brian Eno, Amiri Baraka, Ντομένικο Λοζούρντο, Εντουάρντο Γκαλεάνο κ.ά.) υποστηρίζουν το πολιτιστικό μποϊκοτάζ. Παλαιστίνιοι φοιτητές έγραψαν στον ολλανδό dj Τιέστο: «Αγαπητέ Τιέστο, σου γράφουμε από τη Γάζα, όπου πια δεν μπορούμε να τραγουδήσουμε, και όπου κανένας διεθνής τραγουδιστής και dj δεν επιτρέπεται να παίξει και να τραγουδήσει για μας. Εχουμε πάθει ασφυξία μετά από τέσσερα χρόνια θανατηφόρας πολιορκίας».

Ο Έλβις Κοστέλο και οι Pixies ματαίωσαν τις συναυλίες Ιουνίου-Ιουλίου στο Τελ Αβίβ. Εχουν προηγηθεί οι ακυρώσεις από Κάρλος Σαντάνα, Gil Scott-Heron, Bono/U2 κ.ά. Οι Klaxons και Gorillaz Sound System ματαίωσαν τις εμφανίσεις τους μετά την αιματηρή επιδρομή των Ισραηλινών στον στολίσκο με την ανθρωπιστική βοήθεια για τη Γάζα. Αντιθέτως η Μαντόνα, ο Πολ Μακ Κάρτνεϊ, η Σούζαν Βέγκα κ.ά. αγνόησαν το μποϊκοτάζ, ενώ έχουν αναγγελθεί παραστάσεις των Τζεφ Μπεκ, Μαρκ Νόπφλερ, Placebo και του Ελτον Τζον. Ο τελευταίος για να δικαιολογηθεί δήλωσε ότι η μουσική ενώνει τους ανθρώπους, θυμίζοντας όμως σε όλους ότι ήταν ένας από τους λίγους καλλιτέχνες που είχαν παραβιάσει το μποϊκοτάζ του ΟΗΕ εναντίον του ρατσιστικού καθεστώτος της Νότιας Αφρικής.
Πέρσι ο Λέοναρντ Κόεν αναζήτησε συμβιβαστική λύση προσφέροντας τα έσοδα σε πληγείσες οικογένειες Εβραίων και Παλαιστινίων, αλλά δεν έπεισε έχοντας χορηγό την Israel Discount Bank, η οποία χρηματοδοτεί τον παράνομο εποικισμό, αναγκάζοντας και τη Διεθνή Αμνηστία να αποσύρει τη συμμετοχή της. Ο Κοστέλο, στην ιστοσελίδα του, αναφέρει ότι «υπάρχουν περιπτώσεις που το να περιλάβεις απλώς και μόνο το όνομά σου σε μία συναυλία μπορεί να ερμηνευθεί σαν μια πολιτική πράξη που σημαίνει πολύ περισσότερα απ' οτιδήποτε μπορεί να τραγουδηθεί και να δίνει την εντύπωση ότι δεν νοιάζεσαι καθόλου για όσα υποφέρουν οι αθώοι».
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος χαρακτήρισε τον Κοστέλο «ανάξιο να εμφανιστεί στο Ισραήλ», αλλά, όπως επισημαίνει ο ανταποκριτής της «The Guardian» Ρόρι Μακ Κάρθι, «το Ισραήλ είναι αυτό που έχει απαγορεύσει σε ανθρώπους να εισέλθουν στη χώρα λόγω των απόψεών τους, όπως στον εβραίο ακαδημαϊκό Νόαμ Τσόμσκι». Και δεν είναι ο μόνος.
Ο καθηγητής Ν. Φίνκελσταϊν και ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ καθηγητής Ρ. Φολκ, διακεκριμένοι εβραίοι των ΗΠΑ, χαρακτηρίστηκαν στο αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν ανεπιθύμητοι. Πρώτη φορά οι ανά τον κόσμο εβραίοι διανοούμενοι είναι βαθιά διχασμένοι σχετικά με την πολιτική του Ισραήλ. Μέσα σε έναν μήνα ξεπέρασαν τους επτά χιλιάδες αυτοί που υπέγραψαν το κείμενο της νεοσύστατης J(ewish)Call, που θεωρείται ευρωπαϊκό αντίστοιχο της JStreet που κοντράρει το φιλοϊσραηλινό λόμπι των ΗΠΑ.

Στο Ισραήλ και το Ιράκ 

Αναμφίβολα, οι φονικές επιδρομές στη Γάζα, στο Ντουμπάι και στον στολίσκο, μαζί με τον εποικισμό στη Δυτική Οχθη και την εκδίωξη Αράβων από την Ιερουσαλήμ, έχουν εξεγείρει πολλούς πνευματικούς ανθρώπους, και μέσα στο Ισραήλ. Οι απόψεις των Τζεφ Χάλπερ (ανθρωπολόγος, συνιδρυτής της επιτροπής ενάντια στις κατεδαφίσεις-ICAHD), Γιούρι Αβνέρι (ειρηνιστής της Gush Shalom, συγγραφέας), Γκιντεόν Λεβί και Αμίρα Χας (δημοσιογράφοι), Γκίλαντ Ατζμον (μουσικός τζαζ), Ιλάν Πάπε (καθηγητής ιστορίας) και πολλών άλλων προσωπικοτήτων βρίσκουν απήχηση διεθνώς. Το κείμενο «84» πανεπιστημιακών εβραϊκής καταγωγής στη Βρετανία είναι ένα από τα πολλά που καταγγέλλουν σθεναρά την ισραηλινή πολιτική. Στον Καναδά 500 καλλιτέχνες τάχθηκαν κατά του άπαρτχαϊντ, στην Αυστραλία 300 πανεπιστημιακοί έστειλαν επιστολή στον πρωθυπουργό και στις ΗΠΑ 900 ακαδημαϊκοί ζήτησαν από τον πρόεδρο Ομπάμα να παρέμβει για την άρση του αποκλεισμού των Παλαιστινίων.
Επίσης, πολλά καινούρια βιβλία («Η Παλαιστίνη σε κομμάτια» του πρώην στελέχους της CIA Β. Christison, «Ισραηλινό άπαρτχαϊντ» του δημοσιογράφου Μπεν Ουάιτ, «Η επινόηση του εβραϊκού λαού» του καθηγητή ιστορίας στο πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ Σλόμο Σαντ κ.λπ.) ανατρέπουν τις κατασκευές της ισραηλινής προπαγάνδας. Η θεατρική παράσταση της Μάνιας Παπαδημητρίου με θέμα την αμερικανοεβραία ακτιβίστρια Ρέιτσελ Κόρι, που συνεθλίβη από μια μπουλντόζα Caterpillar προσπαθώντας να σώσει ένα σπίτι, εκφράζει την αλληλεγγύη των πνευματικών ανθρώπων στον λαό της Παλαιστίνης.
Στην Ινδία, το κράτος στρέφεται εναντίον της Αρουντάτι Ρόι, που έχει τιμηθεί με το βραβείο Μπούκερ για το βιβλίο της «Ο θεός των μικρών πραγμάτων», επειδή επισκέφθηκε αποκλεισμένες περιοχές εκατομμυρίων ιθαγενών και κατήγγειλε τη βίαιη εκδίωξη από τη γη τους που εκχωρείται σε πολυεθνικές εταιρείες όπως η Union Carbide, υπεύθυνη για τον θάνατο 20 χιλιάδων ανθρώπων από τοξικά αέρια.

Η κατάσταση των διανοουμένων είναι εντελώς τραγική στο Ιράκ. Στο Λονδίνο, ο γλύπτης Dia Azzawi κατασκευάζει μνημείο για 600 δολοφονημένους καλλιτέχνες και διανοούμενους και η ζωγράφος Hana Malallah, η οποία αναγκάστηκε το 2006 να εγκαταλείψει σε κατάσταση πλήρους διάλυσης την κάποτε περίφημη Σχολή Καλών Τεχνών της Βαγδάτης, συνθέτει έργα που απεικονίζουν την καταστροφή κάθε τέχνης στο Ιράκ.

Τώρα, μετά την επιδρομή των ξένων εργολάβων που εκμεταλλευόμενοι το τσουνάμι στην Ινδονησία εκδίωξαν τους ψαράδες από τα παραλιακά χωριά για να χτίσουν ξενοδοχειακά συγκροτήματα, η Ναόμι Κλάιν, συγγραφέας δύο παγκόσμιων μπεστ-σέλερ («Νο Logo» και «Το Δόγμα Σοκ»), ξεσκεπάζει το υποκριτικό ενδιαφέρον της Δύσης για τη σεισμόπληκτη Αϊτή. Σε αντίθεση με τις φιλανθρωπικές προσπάθειες του Τζορτζ Κλούνεϊ και άλλων καλλιτεχνών για την ανακούφιση των θυμάτων (Αλίσια Κις, Μπρους Σπρίνγκστιν, Στίβι Γουόντερ, Στινγκ, Μπιγιονσέ, Νιλ Γιανγκ, Τέιλορ Σουίφτ, Coldplay κ.ά.), ο αμερικανικός στρατός έχει καταλάβει τη χώρα και οι μεγαλοεργολάβοι διαμοιράζονται το φιλέτο της Καραϊβικής.
Σε όλο τον κόσμο, διανοούμενοι και καλλιτέχνες ρίχνουν το ειδικό τους βάρος σε αγώνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ειρήνη, τη δημοκρατία, το περιβάλλον, την ελευθερία, την ανεξαρτησία. Συνήθως δεν αποτελούν πλειοψηφία και συχνά πληρώνουν ακριβά την ευαισθησία τους. Αλλά η ανθρωπότητα τους χρειάζεται. Γιατί οι αδύνατοι είναι ανυπεράσπιστοι.
Αναχωρώντας απ' τη ζωή, ο νομπελίστας Ζοζέ Σαραμάγκου ξαναθύμισε ότι, όταν η δόξα, ο πλούτος και ό,τι άλλο συνεπάγεται η επιτυχία δεν αμβλύνουν τη συνείδηση ενός καλλιτέχνη ή διανοούμενου η κοινωνική του παρέμβαση δρα πολλαπλασιαστικά και η φωνή του ακούγεται δυνατότερα. *

 ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=178894