Μεταφορά Δικαστηρίων στο παλιό Νοσοκομείο - Η εύκολη λύση δεν είναι πάντα και η ενδεδειγμένη

ΡΕΝΑ ΔΙΑΚΙΔΗ - ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΤΗς ΡΟΔΟΥ

Δεν διεκδικώ δάφνες ούτε πολεοδόμου, ούτε χωροτάκτη, κάνω όμως κάποιες σκέψεις μετά από ορισμένες διαπιστώσεις. Εδώ και δεκαετίες, οπότε ξεκίνησε η ραγδαία ανάπτυξη της πόλεως Ρόδου, δεν υπήρξε κανένα πλάνο και κανένα σχέδιο για την εξέλιξη και την προοπτική της. Κάθε παρέμβαση, σε πλήρη αντίθεση με τις παρεμβάσεις των Ιταλών, ήταν αποσπασματική, ευκαιριακή, κακόγουστη, χωρίς φαντασία, με μοναδικό στόχο – υποτίθεται – τη λειτουργικότητα – χωρίς εκ του αποτελέσματος να έχει επιτευχθεί ούτε καν αυτός.

Τις σκέψεις αυτές ξανακάνω με αφορμή την ανακίνηση του θέματος της μεταφοράς των Δικαστηρίων από το κέντρο της πόλης στους χώρους του παλιού Νοσοκομείου. Άλλο ένα λάθος κατά την προσωπική μου άποψη, που θα το βρούμε πολύ σύντομα μπροστά μας. Πολύ φοβάμαι ότι η «λύση» αυτή δεν υπακούσει σε κανένα οραματικό σχεδιασμό μιας πόλης όπως η Ρόδος, που καθημερινά κακοποιείται και χάνει την φινέτσα, την ομορφιά και τη λειτουργικότητά της.

Τη μεταφορά των Δικαστηρίων την υπαγορεύουν η κακή κατάσταση και η ανεπάρκεια του σημερινού Δικαστικού Μεγάρου, η ανάγκη αποσυμφόρησης του κέντρου της πόλης και η ανάγκη αξιοποίησης του παλιού νοσοκομείου, που καταρρέει εδώ και χρόνια αναξιοποίητο. Όμως, η εύκολη λύση δεν είναι πάντα και η ενδεδειγμένη λύση. Όπως έχει συμβεί σε κάθε σχεδιασμό που αφορά την πόλη της Ρόδου, έτσι και εδώ, απουσιάζει το βασικό ζητούμενο: Η αισθητική. Σε αυτήν, ουδεμία αναφορά γίνεται. Όπως επίσης, καμία αναφορά δεν γίνεται στις μελλοντικές επιπτώσεις αυτού του «εμπνευσμένου» σχεδίου. Θα πληρώσουμε αυτές τις επιπτώσεις, κατόπιν εορτής, ως είθισται σ’ αυτόν τον τόπο.


Ετοιμαζόμαστε λοιπόν να καταστρέψουμε και λειτουργικά και αισθητικά ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα σημεία της πόλεως, που θα μπορούσαν , υπό προϋποθέσεις, να ισορροπήσουν όλες τις μέχρι σήμερα αστοχίες και κακοποιήσεις.

Εύκολα μπορεί να φανταστεί κάποιος το κυκλοφοριακό χάος και το έμφραγμα που θα δημιουργήσει στους στενούς δρόμους γύρω από το παλιό νοσοκομείο, διοχετεύοντας εκεί ένα μεγάλο μέρος του κυκλοφοριακού όγκου.

Το κτίριο αυτό καθαυτό του παλιού νοσοκομείου θα καταστραφεί ολοσχερώς, κατά την διαμόρφωσή του σε δικαστικό μέγαρο, το ίδιο και ο περιβάλλων χώρος που θα γίνει ένα απέραντο πάρκινγκ αυτοκινήτων. Πολύ φοβάμαι ότι την τύχη του θα ακολουθήσει πολύ γρήγορα και η ήδη εγκαταλειμμένη Ροδιακή Έπαυλη.

Από την άλλη μεριά, είναι αμφίβολο αν το κέντρο της πόλης αποσυμφορηθεί, ούτε είναι σίγουρο ότι η συμφόρηση προκαλείται από τα Δικαστήρια. Το κέντρο της πόλης βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία, ώστε αν φύγουν και τα Δικαστήρια, πολύ σύντομα θα θυμίζει νεκρή φύση! Εξάλλου, ο ναός της Δικαιοσύνης, της ύψιστης αυτής αξίας, είτε για λόγους ουσιαστικούς, είτε συμβολικούς, είθισται να δεσπόζει στο κέντρο κάθε πόλης, μικρότερης ή μεγαλούπολης. Αυτό που θα μπορούσε να γίνει είναι η επέκταση του Δικαστικού Μεγάρου σε παρακείμενα κτίρια, που ούτως ή άλλως αποτελούν τη φυσική του προέκταση, σε συνδυασμό με ένα εκτεταμένο πρόγραμμα εξωραϊσμού, συντήρησης και διαμόρφωσης αυτών των κτιρίων.

Αν μιλάμε για αποσυμφόρηση των κτιρίων του ιστορικού και διοικητικού κέντρου της πόλης, αυτή θα έπρεπε να επιδιωχθεί με ένα τρόπο διαφορετικό, αλλά ούτε εδώ έγιναν βήματα, παρά μόνο ατέρμονες συζητήσεις και συσκέψεις επί συσκέψεων. Ούτε καν το αυτονόητο, η αποκέντρωση της ΠΥΡ δεν κατέστη δυνατή.

Σήμερα «σχεδιάζουμε» τη μεταφορά των Δικαστηρίων, αναγκασμένοι τρόπον τινά από την ασυνεννοησία των τοπικών φορέων – σχετικών και άσχετων – να αποφασίσουν το δέον γενέσθαι, από την απροθυμία των Υπουργείων (Δικαιοσύνης, Προστασίας του Πολίτη κλπ) να διαθέσουν τα απαιτούμενα χρήματα για τα κτίρια ιδιοκτησίας τους στο κέντρο της πόλης, που καταρρεόυν αφρόντιστα και κακοποιημένα.

Έτσι, φτάσαμε στο σημείο να συζητάμε για τη μετατροπή του παλιού νοσοκομείου σε δικαστικό μέγαρο, όπως πριν λίγα χρόνια συζητούσαμε για τη μετατροπή του σε Υγειονομικό Πάρκο. Σχέδια θνησιγενή αφού μέχρι να ολοκληρωθεί η συζήτηση, είχαν ήδη ξεπεραστεί από τις εξελίξεις. Το ίδιο θα συμβεί και αυτή τη φορά. Και τούτο διότι σχεδιάζουμε ευκαιριακά, αποσπασματικά, αποκομμένοι από τις επερχόμενες εξελίξεις και τη δυναμική που αναπτύσσει η ίδια η πόλη.

Τι θα μπορούσε να γίνει λοιπόν, για να φτάσουμε στο δια ταύτα;

Για μια πόλη όπως η Ρόδος που πνίγεται από την ασφυκτική της καθημερινότητα, θα ήθελα να δω το παλιό νοσοκομείο, τον περιβάλλοντα χώρο του και μαζί την έκταση της Ροδιακής Έπαυλης, σαν μια πραγματική όαση. Με πολύ φροντισμένο πράσινο, συντριβάνια, νερά, γλυπτά, με χώρους περιπάτου, όπου μπορεί κανείς να κάνει τη βόλτα του, να διαβάσει ένα βιβλίο σε ένα κιόσκι ή ένα παγκάκι. Χώρους αναψυχής, υπαίθριους και στεγασμένους εκθεσιακούς χώρους, μόνιμους ή περιοδικούς, χώρους πολιτισμού, θεατρικών παραστάσεων και άλλων εκδηλώσεων. Θεματικών μουσειακών χώρων, βιβλιοθηκών και τόσα άλλα! Θα τολμούσα να το χαρακτηρίσω ως το δικό μας Central Park, που ο κάθε κάτοικος και επισκέπτης αυτής της πόλης να μπορεί να ενσωματώσει στην καθημερινότητά του, για να ξαναβρεί αυτό που όλο και πιο πολύ αφήνουμε να χαθεί. Αισθητική και ποιότητα ζωής. Θα ήταν ένας εκπληκτικός χώρος, που όμοιός του δεν θα υπήρχε σε καμία πόλη της χώρας.

Ίσως φανεί πολύ … ρομαντικό, σχεδόν ουτοπικό σε κάποιους . Κάποιοι άλλοι ίσως επιμείνουν ότι μια τεράστια έκταση όπως αυτή δεν μπορεί να πάει «χαμένη» στην αναψυχή και στον πολιτισμό, όταν υπάρχουν τόσες πολλές πρακτικές, λεπτουργικές ανάγκες . Είναι μια άποψη. Αν όμως κάνουμε τον πενιχρό και συχνά καταστροφικό για την πόλη απολογισμό αυτής της νοοτροπίας που κυριαρχεί μέχρι τώρα, ίσως πεισθούμε ότι πρέπει να αλλάξουμε επιτέλους οπτική στα πράγματα. Αδούμε την πόλη με άλλα μάτια. Ο πολιτισμός δεν είναι υπόθεση μόνο κάποιων «κουλτουριάρηδων», ούτε στείρα επίκληση του ενδόξου παρελθόντος. Ο πολιτισμός είναι τρόπος σκέψης, στάση ζωής καθημερινή πρακτική . Και η αισθητική δεν είναι πολυτέλεια. Για μια πόλη όπως αυτή, πολιτισμός και αισθητική είναι και τα δύο εκ των ων ουκ άνευ. Είναι προτεραιότητες. Μήπως πρέπει να το ξανασκεφτούμε; Και επιτέλους να σχεδιάσουμε. Να σχεδιάσουμε σοβαρά.